Digital Audio Lab  –  CardD plus

CardD plus pochodząca z 1992 roku działająca oczywiście w oparciu o  szynę  ISA    karta dźwiękowa znanej i cenionej   firmy Digital Audio Lab ( DAL )

Historycznie był to pierwszy interfejs audio który mógł służyć normalnemu użytkownikowi komputerów do nagrywania dźwięku pomijając finansowo   niedostępne dla przeciętnych  osób rozwiązania typu digidesign czy dedykowane systemu do recordingu.

Parametry karty, możliwość działania w tzw full duplexie czyli jednoczesny recording i odtwarzanie  sprawiły że stała się powszechnie wykorzystywanym interfejsem zarówno w profesjonalnych jaki i domowych studiach nagraniowych, karta pracowała z powodzeniem w stacjach radiowych.

Mimo że od jej powstania upłynęło już wiele lat standardy jakości ustanowione przez tą kartę są często nie do osiągnięcia nawet przez współczesne konstrukcję.

Cały system firmy Digital Audio Lab  składa się z trzech elementów, właściwej karty CardD plus , dołączanej do niej  za pomocą kabelka karty I/O CardD zapewniającej dodatkowe wejście/wyjście dźwięku oraz trzeciego  elementu osobnej karty   Digital Only Card-D.

Digital Audio Labs – strona producenta     przeznaczona do profesjonalnego recordingu  dźwięku.

Jak napisałem powyżej karta służy wyłącznie do odtwarzania i nagrywania dźwięku, nie ma nic wspólnego z standardem sound blastera, nie obsługuje midi, nie można do niej podłączyć sygnału cd-audio , posiada wyłącznie cyfrowe wejście oraz wyjście dźwięku w standardzie RCA.

Na swoje czasy karta  była standardem dla komputerów jeżeli chodzi o hard disk  recording oraz jakość odtwarzanego  audio,  pozwalając na nagrywanie  dźwięku z parametrami nieosiągalnymi  dla innych kart z tamtego okresu.

Jedna z najdłużej poszukiwanych przeze mnie kart, królowa szyny ISA jeśli chodzi o jakość audio, czystość brzmienia i minimalizację szumów , parametry techniczne, prostotę interfejsu oraz co ważniejsze  łatwość współpracy z różnymi programami do komputerowej  rejestracji dźwieku.

W tamtych czasie wiele tego typu urządzeń działało wyłącznie z dedykowanymi dla nich programami  które często kosztowały więcej niż same karty często nie spełniając wymagań stawianych przez bardziej zaawansowanych użytkowników.

CardD nie posiada jakiegoś specjalnego oprogramowania i współpracował  z większością dostępnego wtedy na rynku oprogramowania co w dużej mierze zadecydował o jego komercyjnym sukcesie.

---

Instalacja karty w systemie

Karta nie  jest oczywiście jak większość kart z tamtego okresu Plug&Play instaluje się ją poprzez ręczne  dodawanie nowego  sprzętu.

Posiadam oryginalną dyskietkę ze sterownikiem do karty w wersji 3.30.

Ręczy proces instalacji wygląda następująco:

Właściwy sterownik karty to  pozycja druga DAL Caddp 3.30 audio waveform driver jest to  sterownik pojedynczej karty i  za jego pomocą dodajemy kartę CardD + w systemie

Umieszczony powyżej na pierwszym miejscu , co może być lekko mylące przy instalacji, sterownik   DAL Caddp 3.30 audio waveform driver używamy tylko w przypadku jeśli chcemy zainstalować w systemie drugą kartę DAL gdyż karty te mogą działać dwie jednocześnie jako komputerowy  odpowiednik czterośladowego rejestratora dźwięku .

Jedyny sterownik o wyższej wersji jaki udało mi się znaleźć w internecie posiada wersję 3.40 do której link zamieszczam poniżej:

D.A.L CARD-D PLUS sterownik wersja 3.40 – na stronie mediafire sterownik zajmuje po spakowaniu rarem   22,7 kb !!!

Instalacja karty za jego pomocą jest już bardziej czytelna na pierwszym miejscu mamy pojedynczą kartę na drugim sterownik który pozwala zainstalować drugą kartę w systemie.

Możliwe jest jak napisałem powyżej zainstalowanie dwóch identycznych  kart D.A.L w jednym systemie dzięki czemu mamy możliwość jednoczesnego zapisu dźwięku na czterech ścieżkach.

Dwie karty w jednym systemie:

Po  prawidłowej instalacji mamy dostęp do panelu konfiguracyjnego karty w którym możemy dokonać wyboru przerwań i adresów na których będzie działać karta oraz innych bardziej zaawansowanych ustawień:

Karta wymaga  trzech wolnych przerwań, standardowo ustawia się na przerwaniu nr 10 playback i record możemy ustawić na tym samym przerwaniu pod warunkiem że nie będziemy jednocześnie nagrywać i odtwarzać dźwięku.

Oprócz powyższego programu użytkownik dostaje jeszcze mini control panel służący do kontroli parametrów odtwarzania/nagrywania karty jak i do nagrywania i odtwarzania dźwieku:

Control panel karty D.A.L

Ważna uwaga –  port na którym działa karta  musi być zgodny z ustawieniami zworki na karcie, jeśli w setupie karty dokonamy zmiany musimy również dokonać zmiany na karcie (zworka J11 są tylko trzy  ustawienia  ).

Jumper Position Board Address – ustawienia na karcie zworka J 11 (zworka ta musi być załączona )

• w pozycji 1) –         1D8 Hex
• w pozycji 2) –   1C8 Hex (factory setting) -ustawienie fabryczne
• w pozycji 3)              (not used) -nie używana

Karta nie integruje się z windowsowym mixerem urządzeń audio co sprawia że nie mamy kontroli z poziomu systemu Windows nad głośnością odtwarzania karty i w celu regulacji głośności musimy się posługiwać głośnością odtwarzania z poziomu oprogramowania playera audio jakiego używamy.

Sama karta ma aż siedem  różnych zworek których ustawienie odpowiada za różne parametry nagrywania dźwięku, całość jest dokładnie opisana w manualu karty dostępnym w linku poniżej:

[PDF] CardD+ Manual – instrukcja obsługi karty CardD + na stronie producenta.

Karta po wprowadzeniu na rynek zdobyła sobie szeroką rzeszę fanów, zebrała też niezwykle pozytywne recenzje o czym możemy się przekonać  poniżej:

CARD D PLUS Digital Audio Labs  –  opis karty na stronie midi-classics.

Pro Audio Card from Digital Audio Labs Card D Plus – recenzja  na stronie Tapeless Studio.

D.A.L CARD-D PLUS –opis karty na stronie Danctech.com.

PC Soundcard Buyer’s Guide – krótki opis  stronie Sound on Sound.

Digital Audio Labs cardD PC Hard Disk Recorder  pełna recenzja karty na stronie Sound on Sound.

A Virtual Recording Studio On The PC webdevelopersjournal.com krótki opis i rekomendacja

O jakości karty można się łatwo przekonać kiedy zerkniemy na wyniki przeprowadzonego już   wiele lat po wprowadzeniu jej na rynek profesjonalnego testu porównawczego 17 różnych kart dźwiękowych

SoundBench: 17 PCI and ISA Sound Cards Tested w którym ta nastoletnia przecież karta zdeklasowała pozostałe łącznie z kartami na złącze PCI zajmując pierwsze miejsce.

---

Opis parametrów karty      –  The CardD Plus™ Specifications

Sample Rates 48kHz, 44.1kHz, 32kHz and 22.05 KHZ
(software selectable)
Inputs/Outputs Single-ended RCA jacks
Levels +4dB, -10dB and consumer line-level
(jumper selectable)
RECORD CHANNELS
Stereo Dual 16-bit Delta-Sigma A/D converter, 64x oversampling
Frequency response
20Hz-20kHz, ±.25 dB (fs=44.1kHz)
Dynamic range 92dB typical
THD @ 1kHz .003% typical
Crosstalk @ 1kHz -95dB
PLAYBACK CHANNELS
Stereo Dual 18-bit D/A converter, 8x oversampling
Frequencyresponse
20Hz-20kHz, ±0.5dB (fs=44.1kHz)
Dynamic range 92dB typical
THD @ 1kHz .003% typical
Crosstalk @ 1kHz -95dB
Phase linearity 5 degrees

• Convertors : Dual 16bit Delta-Sigma A/D Converter, 64x oversampling
• Converters : Dual 18bit D/A convertor, 8x oversampling
• Frequency Response: 20Hz-20kHz, +-.25dB (fs=44.1kHz)
• Frequency Response: 20Hz-20kHz, +-.5dB (fs=44.1kHz)
• Dynamic Range: 92dB typical
• Dynamic Range: 92dB typical
• THD @ 1kHz: .003% typical
• THD @ 1kHz: .003% typical
• Crosstalk @ 1kHz: -95dB
• Crosstalk @ 1kHz: -95dB
• Phase Linearity: +-5 degrees
• Sample Rates: 48kHz, 44.1kHz, 32kHz, and 22.05kHz (Software Selectable)
• Inputs/Outputs: Single-ended RCA jacks
• Operating System: Windows 3.1/ Win95/ WinNT
• Levels: +4dB, -10dB, and consumer line-level (Jumper selectable)
• Bus Slot: AT bus, 16-bit

I/O CardD to dołączany do CardD plus moduł wpinany do slotu ISA (może być 8-bit) spinany z kartą CardD+ specjalnym kabelkiem  dający dodatkowe cyfrowe wyjście/wejście dźwięku.

Działa wyłącznie w tandemie z CardD plus – ustaiwnia zworki na karcie I/O muszą być zgodne z tymi na CardD plus !!!

The I/O CardD™ Specyfikacja 

• Interface for The CardD System from Digital Audio Labs
• True professional quality digital audio
• Compatible with S/PDIF and consumer formats
• RCA jack input and outpu

Jako ciekawostkę mogę dodać że za pomocą tych kart  stworzona został muzyka do jednej z najbardziej znanych gier 3D – chodzi oczywiście o grę Duke Nukem i muzykę Lee Jacksona.

Jakiś czas temu twórca tej muzyki min. kultowego już dziś tematu „Grabbag” wystawił do sprzedaży te karty z opisem że właśnie one posłużyły mu w przeszłości do stworzenia tematów  muzycznych do gry Duke Nukem 3D

http://cgi.ebay.com/300565859197 – link do aukcji Lee Jacksona na ebayu.

Kolekcja kart Digital Audio Lab

---

Inne ciekawe strony dotyczące kart muzycznych, historii audio w komputerach PC itd.:

(większość nie po polsku ale od czego google translate 🙂

Karty dźwiękowe i zintegrowane układy audio bez tajemnic – Najszersze w sieci i w całości po polsku (autor Piotr Gontarczyk dla pclab.pl) kompendium wiedzy na temat rozwoju układów audio w komputerach – LEKTURA OBOWIĄZKOWA !!!

Soundcards Museum Historia kart dźwiękowych -muzeum kart z bardzo ciekawymi opisami i plikami dźwiękowymi do pobrania – również lektura obowiązkowa.

… a retrospective view on sound card history Crossfire Designs – Jedna z najlepszych baz wiedzy na temat historii dźwięku w komputerach – kolejna  lektura obowiązkowa.

IBM PC Ramblings(formerly the original Oldskool Beat) – historia wiedza i dużo plików dźwiękowych do przesłachania- kolejna strona której nie można ominąć !!!

Muzeum starého hardwaru a počítaču-jak sama nazwa wskazuje „Muzeum starého hardwaru a počítačů”  🙂 polecam szczególnie część dotyczącą kart dźwiękowych – Zvukové karty

HangkártyákA digitális hangrögzítés…. Olbrzymia kolekcja kart dźwiękowych ze zdjęciami i krótki opisem – niektóre karty naprawdę unikatowe !!!

PC SOUNDCARDS A Practical Guide  – Strona Sound on Sound i dużo ciekawych rzeczy na temat kart dźwiękowych.

THE HISTORY OF PC GAME MIDI By Eric Wing Krótka ale ciekawa historia midi i dźwięku  w komputerach.

Hardware Museum  Muzeum starego sprzętu komputerowego – duża sekcja kart dźwiekowych różnych producentów.

PC Sound Card Full Reports Duże zestawienie profesjonalnego testu kilkudziesięciu kart dźwiekowych.

Soundkarten Duże zestawienie różnych kart dźwiekowych plus sterowniki.

www.razor-records.ru Bardzo duże zestawienie różnych kart dźwiekowych, porównanie podstawowych parametrów.

PC soundcard page – ePanorama.net Dużo wiedzy na temat podstaw dźwięku w komputerach i kart muzycznych.

MULTIMEDIA/SOUND CARDS Olbrzymia baza wiedzy na temat podstaw dźwięku, dźwięku w komputerach, audio oraz midi.

Estrada I Studio -Digital Audio Labs CardDeluxe Interfejs audio – Estrada I Studio -Digital Audio Labs CardDeluxe    Interfejs audio

A comparison of different devices for music playback in games for MS-DOS Porównanie brzmienia różnych kart w dosie- pliki dźwiękowe do pobrania !!!