Kolejna ciekawa karta z mojej kolekcji Expert Color Med 3201 przeznaczona na złącze ISA plug&play oparta na chipsecie AMD InterWave AM78C200. Wyposażona w syntezę wavetable bibliotekę 1 mb rom z próbkami dźwiękowymi .
Expert Color MED 3201
Specyfikacja karty:
MED 3201
|
|
Do instalacji posłużyły mi sterowniki z poniższej strony :
http://web.archive.org/web/19980128200200/http://www.dataexpert.com.tw/driver/drivermz.htm#MED3700
Music Quest PC MIDI Interface by Opcode
Interfejs midi przeznaczony na szynę ISA komputerów stacjonarnych który pozwalał na podłączenie do komputera urządzeń obsługujących standard midi .
Sound Blaster 16 CT2290 + Creative WaveBlaster II (CT1910)
Karta dźwiękowa Sound Blaster 16 model CT2290
Specyfikacja karty :
Wyjścia/ wejścia karty:
Line-In
Mic-In
Line-Out
Speaker-Out
PC Speaker-In
Game/Joystick Port
CD-ROM Audio-In (SB Audio Socket)
CD-ROM Audio-In (MPC2 Socket)
CSP Chip Socket
Wave Blaster Daughter Board Connector
z dołączonym modułem midi Creative WaveBlaster II (CT1910) .
Kartę midi udało mi się kupić po kilku latach poszukiwań w komplecie z Sound Blasterem 16 ct2290.
Specyfikacja modułu midi :
Pojemność pamięci ROM – 2 MB
syntezator E-MU Systems.
128 instrumentów (w tym 46 efektów dźwiękowych),
10 zestawów perkusyjnych,
polifonia 32-głosowa
16 multitimbral.
Obsługa General MIDI, Sound Canvas i MT 32.
Efekty: Reverb i Chorus lub QSound – efekt dźwięku przestrzennego.
https://en.wikipedia.org/wiki/Creative_Wave_Blaster
Firma Creative stworzyła tylko dwie takie karty , oryginalnego Wave BLASTER-a o oznaczeniu (CT1900) oraz Wave BLASTER-a II o oznaczeniu (CT1910).
Historycznie to właśnie ten producent jest odpowiedzialny za stworzenie standardu wave blastera , kart córek dołącznych do specjalnego konektora na płycie karty dźwiękowej dających możliwość rozszerzenia syntezy midi z poziomu FM do poziomu syntezy wavetable.
W dzisiejszych czasach kiedy moduł dźwiękowy zintegrowany jest z płytą główną kiedy (rok 2017) dominacja laptopów na komputerami stacjonarnymi jest już chyba przesądzona ktoś kto urodził się po okresie rewolucji komputerowej mógłby zadać uzasadnione pytanie o co w ogóle chodziło z tym dźwiękiem i do czego to całe midi.
Muzykę w tym elektroniczną tworzono oczywiście bez komputerów posługując się zaawansowanym sprzętem nagrywającym ale dopiero z pojawienie się kart dźwiękowych oraz modułów midi sprawiło że ktoś w zaciszu domowym w przysłowiowej piwnicy czy garażu mógł stać się prawdziwym twórcą przechodząc drogę od amatora do profesjonalisty. Reporter radiowy czy telewizyjny niezależny strzelec dziennikarski mógł po nagraniu podkasać sam materiał czy audycję a amatorski z początku radiowiec uruchomić własną transmisję.
Odnośnie samych waveblasterów pierwszy karta wyposażona była w 4 megabajtowy rom na próbki dźwiękowe druga o dziwo posiada rom o pojemności 2 megabajtów , producenta tłumaczył to zoptymalizowaniem, skompresowaniem i zbalansowaniem próbek dźwiękowych dzięki czemu udało się osiągnąć taki sam efekt muzyczny mimo mniejszej pojemności pamięci romu karty . (większość osób które miało okazję posiadać obie karty nie podziela tej opinii.)
Obecnie karty są niezwykle trudne do zdobycia, częstotliwość pojawiania się którejkolwiek z nich na ebayu czy allegro jest znikoma i trzeba wiele cierpliwości aby którąś zdobyć.
Dla osób nie znających tematu karty córki (tzw daughter boards ) to specjalne karty rozszerzające możliwości karty dźwiękowej o syntezę midi.
Mają formę dodatkowych modułów dołączanych do specjalnego 26 pinowego (waveblaster conector) złącza na karcie dźwiękowej (karta oczywiście musi takie złącze posiadać a nie wszystkie mają zwłaszcza nowe karty są produkowane już niestety bez tego złącza). Poniżej wygląd konektora midi (waveblaster connector) na przykładowej karcie.
W dzisiejszych czasach kiedy ścieżki dźwiękowe w grach są w formatach audio a większość muzyki jest dostępna m postaci mp3 lub zapisana w wysokiej jakości za pomocą bezstratnych kodeków sam standard midi nie jest już tak popularny jak kiedyś co oczywiście wcale nie znaczy że przestał on istnieć lub został zapomniany.
W czasach swej świetności większość gier posiadała ścieżki dźwiękowe w standardzie midi a jakość syntezy midi jaką dysponowała karta muzyczna miała olbrzymie znaczenie co do tego co faktycznie usłyszymy w głośnikach komputera.
Pierwsze karty dźwiękowe dysponowały wyłącznie syntezą AM która nie była tak naprawdę wiele lepsza od tego co można było wcześniej usłyszeć z tzw pc-speakera czyli mówiąc krótko głośnika systemowego.
Ponieważ nie każdy sięga pamięcią na tyle daleko śpieszę z wyjaśnieniem że jeszcze wcale nie tak dawno temu wszystko co można było usłyszeć jako muzykę z komputera pochodziło z głośnika systemowego który dzisiaj jest z reguły odpowiedzialny prawie wyłącznie za pisk potwierdzający sprawdzenie stanu płyty głównej przy starcie komputera.
Słyszało się to tak !
Trudno sobie to może dzisiaj wyobrazić ale to właśnie głośniczek systemowy był do momentu kiedy pojawiły się rozwiązana typu covox czy właściwe karty muzyczne odpowiedzialny za efekty dźwiękowe w komputerze.
Albo tak : )
Jeszcze lepiej prześledzić to na podstawie tej prezentacji która za pomocą niezapomnianego intro z gry Secret of Monkey Island 🙂
Jeśli ktoś myśli że rozwiązania te nie dawały pola do popisu zdolnym muzykom i koderom proszę sobie przesłuchać poniższą muzykę na covoxie
Po syntezie AM pojawiła się jej znacznie ulepszona wersja synteza FM ale tak naprawdę rewolucje w syntezie dźwięków midi pojawiła się w momencie gdy na kartach dźwiękowych zaczęto montować pamięć do w której wpisywane były wysokiej jakości próbki realnych brzmień instrumentów za pomocą których odtwarzana była na karcie muzyka tzw. metoda wavetable .
Krótki opis metody syntezy ich powstania i rozwoju w linku poniżej:
Synteza dźwięku – Synteza dźwięku opis/ metody/różnice
Synteza wavetable za pomocą próbek tzw sampli realnych instrumentów zapisanych w pamięci rom karty dawała możliwość uzyskania najpełniejszego zbliżonego do realnego brzmienia dźwięku. Poza tym zwalniała procesor komputera z obowiązku syntezy dźwięku- całość operacji była w tym przypadku przeprowadzana przez kartę.
W momencie pojawianie się tej możliwości syntezy większość kart była standardowo wyposażona wyłącznie w syntezę FM , dość szybko jednak pojawiło się wprowadzone pierwotnie przez firmę Creative ciekawe rozwiązanie polegające montowania na kartach dźwiękowych tzw waveblaster connector dodatkowego 26 pinowego złącza do którego można było dołączać specjalne karty rozszerzeń tzw daughter boards – karty midi będące osobnymi syntezatorami midi z własnymi próbkami dźwiękowymi.
Rozwiązanie to upowszechniło się niezwykle szybko i już w niedługi czas potem większość producentów kart dźwiękowych zaczęła montować konektory midi na swoich kartach dając użytkownikom swobodny wybór co do rodzaju syntezy midi oraz karty midi która chcą wybrać.
Czasami mamy też do czynienia z kartami w płytkę których po prostu wbudowano taki syntezator na stałe dodając też konektor midi dzięki czemu można dokonać wyboru w zależności od tego z jakiego rozwiązania chcemy korzystać.
Najważniejszą rzeczą w tym wszystkim jest to że karty córki nie wymagają do działania żadnych sterowników , po prostu podłącza się daną kartę do złącza midi na karcie dźwiękowej (oczywiście przy wyłączonym komputerze) i w ustawieniach audio systemu w części midi wybiera się z reguły zewnętrzny port midi. To wystarczy aby od tego momentu dźwięki midi były przetwarzane przez kartę córkę bez udziału procesora komputera czy karty dźwiękowej.
Strona porównująca brzmienie różnych modułów midi – Midi comparison site
Inne ciekawe strony dotyczące kart muzycznych, historii audio w komputerach PC itd.:
(większość nie po polsku ale od czego google translate 🙂
Karty dźwiękowe i zintegrowane układy audio bez tajemnic – Najszersze w sieci i w całości po polsku (autor Piotr Gontarczyk dla pclab.pl) kompendium wiedzy na temat rozwoju układów audio w komputerach – LEKTURA OBOWIĄZKOWA !!!
Tutorial dotyczący instalacji urządzeń w systemie. wybierania przerwań , adesów itd.
Digital Sound and Music in Computer Games – prawdziwa perła i efekt naprawdę solidnej pracy.
Soundcards Museum Historia kart dźwiękowych -muzeum kart z bardzo ciekawymi opisami i plikami dźwiękowymi do pobrania – również lektura obowiązkowa.
… a retrospective view on sound card history Crossfire Designs – Jedna z najlepszych baz wiedzy na temat historii dźwięku w komputerach – kolejna lektura obowiązkowa.
IBM PC Ramblings(formerly the original Oldskool Beat) – historia wiedza i dużo plików dźwiękowych do przesłachania- kolejna strona której nie można ominąć !!!
Muzeum starého hardwaru a počítaču-jak sama nazwa wskazuje „Muzeum starého hardwaru a počítačů” 🙂 polecam szczególnie część dotyczącą kart dźwiękowych – Zvukové karty
HangkártyákA digitális hangrögzítés…. Olbrzymia kolekcja kart dźwiękowych ze zdjęciami i krótki opisem – niektóre karty naprawdę unikatowe !!!
PC SOUNDCARDS A Practical Guide – Strona Sound on Sound i dużo ciekawych rzeczy na temat kart dźwiękowych.
THE HISTORY OF PC GAME MIDI By Eric Wing Krótka ale ciekawa historia midi i dźwięku w komputerach.
Hardware Museum Muzeum starego sprzętu komputerowego – duża sekcja kart dźwiekowych różnych producentów.
PC Sound Card Full Reports Duże zestawienie profesjonalnego testu kilkudziesięciu kart dźwiekowych.
Soundkarten Duże zestawienie różnych kart dźwiekowych plus sterowniki.
www.razor-records.ru Bardzo duże zestawienie różnych kart dźwiekowych, porównanie podstawowych parametrów.
PC soundcard page – ePanorama.net Dużo wiedzy na temat podstaw dźwięku w komputerach i kart muzycznych.
MULTIMEDIA/SOUND CARDS Olbrzymia baza wiedzy na temat podstaw dźwięku, dźwięku w komputerach, audio oraz midi.
Estrada I Studio -Digital Audio Labs CardDeluxe Interfejs audio – Estrada I Studio -Digital Audio Labs CardDeluxe Interfejs audio
A comparison of different devices for music playback in games for MS-DOS Porównanie brzmienia różnych kart w dosie- pliki dźwiękowe do pobrania !!!
http://members.home.nl/c.kersten/
——————————————–
Odtwarzanie plików midi w dosie za pomocą programu Midipack
Obecna kolekcja modułów midi:
